Assalamualaikum...
Dah 3 lokasi saya ceritakan kat blog ni. Satu tu pasal kampungku Bukit Merah, Taiping Bandar Warisan dan satu lagi pasal Kuala Sepetang. Sebenarnya waktu tulis ketiga-tiga artikel tu saya tak sedar yang tahun 2012 ni adalah Tahun Melawat Perak. Memang tak ingat langsung...
Ni kira promosi free le buat kengkawan. Tapi saya ni berminat ceritakan termasuk bab sejarahnya. Kadang kala nak gak tahu keistimewaan satu-satu tempat tu. Bila baca bab Taiping dulu baru tahu bestnya Bandar Taiping masa tu. Kot tak takat tengok sikit-sikit tu tak faham lagi. Bila dah tahu sejarah sesuatu tempat tu ha...baru feel lebih sikit kot nak datang melawat kan :)
Kali ni pulak saya nak cerita pasal Bagan Serai. Berhampiran tempat saya tinggal tapi jarang pergi ke pekannya heheh. Tah le dari zaman saya kecil memang jarang ke sini dengan datuk nenek. Diarang suka ke Taiping lagi untuk berurusan. Jadi saya pun masih terbawa-bawa. Kalau nak berurusan harus ke Taiping . Eh..ni nak cerita Taiping ke Bagan Serai heheh...
Storynya bermula....
Bagan Serai adalah sebuah mukim sekaligus merupakan sebuah bandar (kota kecil) di Daerah Kerian, Perak, Malaysia. Tempat yang berhampiran ialah Gunung Semanggol, Alor Pongsu, Parit Buntar, Kuala Kurau dan Kuala Gula. Kedudukan dalam peta pada latitud 5.0166667 Utara dan longitud 100.5333333 Timur. Ketinggian 436 meter dari aras laut.
Sejarah nama Bandar/ Kota Bagan Serai berasal perkataan "Bagan" yang merujuk kepada tempat pendaratan atau perhentian kepada sebarang aktiviti atau barangan dan dikenali juga sebagai jeti. Manakala "Serai" ialah sejenis tumbuhan herba yang menjadi ramuan utama di dalam masakan Melayu. Gabungan kedua-dua nama tersebut wujudnya Bagan Serai.
Tetapi veri lisan berkenaan nama Bagan Serai mendapat namanya dari perantau yang berhijrah ke Tanah Melayu. Sebelum kedatangan penjajah Inggeris ke Tanah Melayu, ramai perantau dari tanah seberang iaitu Indonesia berhijrah ke sini termasuk ke Daerah Kerian.
Golongan perantau ini telah menyusuri jalan laut di pesisir pantai barat dan singgah di pantai sebelah Kuala Kurau. Mereka telah menyusuri Sungai Kurau dan di sepanjang sungai mereka mencari satu tempat persinggahan yang sesuai untuk berehat. Di tempat mereka berehat itu didapati banyak pokok serai ditanam di pinggir sungai tersebut. Oleh sebab kawasan tersebut sangat sesuai untuk dijadikan kawasan penempatan, maka perantau tersebut telah membina sebuah kawasan penempatan. Maka, dari situlah timbul ilham mereka untuk menamakan tempat tersebut Bagan Serai.
Galeri Banjar telah dilancarkan di bangunan masjid lama Masjid Tinggi yang merupakan bangunan menara kayu yang unik. |
Kota ini terletak kira-kira 16 kilometer dari Parit Buntar. Kedudukannya cukup strategis iaitu terletak di Jalan Persekutuan 1 yang merupakan jalur lalulintas kedua terpenting untuk Utara-Selatan Semenanjung Malaysia.
Bandar ini terkenal sebagai penempatan suku Banjar yang terbesar di Malaysia. Persatuan Banjar Semenanjung Malaysia yang menjadi nadi utama masyarakat Banjar Semenanjung Malaysia berpusat di sini. Sebuah Galeri Banjar telah dibangunkan pada tahun 2011. Galeri ini terletak di Bagan Serai atau Jalan Banjar (Parit Buntar-Bagan Serai).
Di sepanjang Jalan Persekutuan 1 dan di Jalan Pasar terdapat deretan pertokoan yang kebanyakan bangunannya adalah bangunan sebelum Perang Dunia Kedua yang merupakan salah satu petempatan awal di sini.
Imej Masjid Tinggi setelah dibaik pulih oleh JKR Perak pada tahun 1995 |
Bahagian ini dahulu menempatkan Bilik kuliah untuk Pengajian Agama |
Inilah Ruang Sembahyang Utama Masjid Tinggi /Masjid Banjar Bagan Serai |
Terdapat juga sebuah masjid lama di Kampung Masjid Tinggi yang dibina dalam tahun 1890an dan telah dirasmikan oleh Sultan Perak pada tahun 1923. Menurut penduduk tempatan, masjid ini asalnya adalah sebuah surau yang telah dibina oleh orang-orang Banjar yang berhijrah ke kawasan Kuala Kurau/Masjid Tinggi. Mereka dikatakan dibawa masuk dari Sumatera dan Jambi, Indonesia pada tahun 1850-1860.
Masjid Al-Athar yang dibina sersebelahan Masjid Tinggi |
Dengan pertambahan jumlah penduduk, surau tersebut telah dirobohkan dan digantikan dengan Masjid. Rekabentuk Masjid ini dikatakan diambil dari daerah Banjar Masin Indonesia. Masjid ini mempunyai rekabentuk yang amat menarik dan telah dibaik pulih oleh pihak Muzium. Masjid ini juga tidak lagi digunakan dan telah dijadikan warisan negara oleh pihak Muzium. Masjid yang baru telah dibina pada tahun 1966 diberi namaMasjid Al-Athar dan terletak di sebelah Masjid Tinggi ini. Terdapat juga sebuah Maahad Tahfiz Al- Akhlak Al- Islamiah Masjid Tinggi dibina berdekatan dengan masjid ini
Bagan Serai merupakan pusat lembaga pendidikan swasta untuk mempelajari agama Islam. Diantaranya yang terkenal ialah Maa'had Madiwa, Jalan Banjar, Masjid Tinggi; Sekolah Agama Al-Ridwaniah, Telok Medan dan Maa'had Al Ehya Al Shariff di Gunung Semanggol.
Bangunan Masjid Bagan Serai. Terletak ditengah-tengah bandar dan dilengkapi dengan penghawa dingin |
Majoriti penduduk di Bagan Serai ialah sebagai petani iaitu sebanyak 54 peratus daripada jumlah penduduk terlibat dalam kegiatan ini. Kebanyakannya mengusahakan tanaman padi dan tidak hairanlah Daerah Kerian diberi gelaran Jelapang Padi Negeri Perak. Selain bertani, ada juga di kalangan penduduk yang bekerja sebagai nelayan. Ada juga penduduk yang bekerja sebagai kakitangan awam iaitu sebanyak 10 peratus manakala pekerja swasta pula sebanyak 25 peratus.
Terdapat pusat bandar utama yang dikenali sebagai Pusat Bandar Bagan Serai. Kemudahan terminal bas dan teksi juga disediakan sebagai kemudahan asas masyarakat. Pusat komersial utama yang terdapat di sini adalah Plaza Arisun. Sekarang namanya telah ditukar kepada Hiway setelah ditukar pengurusnya. Kini, semuanya tinggal kenangan. Hanya bangunan sahaja kerana Hiway juga sudah ditutup.
Kegiatan perniagaan turut dikenal pasti sebagai salah satu punca pendapatan penduduk. Tujuh peratus daripada jumlah penduduk di Bagan Serai menjadi pengusaha atau peniaga. Pelbagai kegiatan dijalankan seperti berniaga di pasar-pasar, mengusahakan projek makanan ringan, menjual bantal kekabu dan sebagainya. Taraf hidup bagi penduduk di Bagan Serai boleh dikatakan di tahap sederhana namun mereka tetap menjalani kehidupan dengan aman.
Stesyan keretapi lama di Bagan Serai |
Pelbagai kemudahan hidup disediakan oleh pihak pentadbir buat penduduk Bagan Serai ini. Antaranya gelanggang badminton, sebuah gymanium, masjid, surau, pusat kesihatan, stesyan bas dan teksi, stesyen kereta api serta pengawalan keselamatan oleh pihak polis.
Menarik membaca sedikit latar belakang dan sejarah Bagan Serai..
BalasPadamBagan Serai salah satu pekan kecil yang jarang orang perkatakan. Jadi rasanya memang menarik gak kalau sesekali kita dapat baca sejarah pekan-pekan kecil macam ni kan :)
PadamSaya sedang mengkaji tentang sejarah awal dan perkembangan bandar Bagan Serai, agaknya di sumber (orang-orang tua) yang boleh dirujuk untuk mendapatkan cerita sejarah?
BalasPadamNak bertanya pd orang2 tua sy tak mampu sbb kekangan masa. Jadi antara sumber tu boleh di dapati di Wikipedia, Majlis Daerah/Perbandaran kawasan yang berkenaan, laman web Perpustakaan Awam Daerah/Bandar setempat dan dari sahabat-sahabat blogger yang berkongsikan cerita dan kisah. Sebenarnya nak kumpul semua macam yang saya buat ni makan masa tapi rasanya berbaloi sebab dari sini kita menambah serba sedikit ilmu yang ada dan ada gak yang jadikan sumber rujukan utk pembelajaran mrk2 tu. Syukur Alhamdulillah dapat gak saya berbakti sambil2 perkenalkan produk :). Selain tu dapat le juga berkenalan dengan sahabat2 diluar sana... Salam perkenalan :)
PadamBerbanyak terima kasih kerana memberi maklum balas. Perkembangan terkini, kami telah mengenal pasti beberapa orang tua (berumur 70-80an) untuk ditemu bual. Mereka ini tinggal di sekitar pekan Bagan Serai. Nantikan hasil kajian kami ini dan ia bakal dibukukan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Perak.
BalasPadamAlhamdulillah.. Tahniah. Moga berjaya yer :)
PadamAssalamualaikum.. boleh sy dptkn maklumat bagaimana utk menghubungi orang-orang lama dlm lingkungan usia 70-80an? utk makluman, sy sdg menjalankan kajian mengenai msyrkt Banjar di daerah Bagan Serai & Kuala Kurau
PadamSatu penulisan yang bagus dan intipati sejarah yang saya sendiri tidak ketahui mengenai Bagan Serai walaupun saya lahir di Parit Ali Kalang (Telok Medan) dan bersekolah menengah di SMK Alang Iskandar, Bagan Serai(dahulunya lebih dikenali sebagai SMAI)
BalasPadamsy anak jati pt hj taib yg sekarang berkhidmat di kapal selam KD TUNKU ABDUL RAHMAN berpangkalan di Sabah. Kulaan banjar leh...Bagan Serai pusat utama dan pusaka orgx banjar yg lari daripada buruan orgx belanda laknatullah. Keturunan kami bertani dan membuka jelapang padi di Perak.
BalasPadamseronok bc sejarahnya..buat sy rindu dan sebak smula bila tgk msjid tinggi bagan serai tu...krn itulah tmpat hari2 sy ulang alik ktika mnuntut di MADIWA BAGAN SERAI..MUDIRnya Allahyarham Ustz Mansor pengasas Madiwa.. semoga Allah mncucuri rahmat ke ats rohnya..brsama org2 bertaqwa ..d tmpt brsama para nabi dan rasul..aminn..
BalasPadamBagaimana saya boleh mendapatkan buku sejarah bagan serai karya tuan.
BalasPadamMinat sangat untuk mengetahui tentang Bagan Serai sebagai penempatan pertama suku kaum banjar bagi kawasan perak utara.
BalasPadam